On Coetzee’s Jesus Trilogy | books

Mulhall, S. (2022). In other words: Transpositions of philosophy in J.M. Coetzee’s “Jesus” trilogy. Oxford University Press.

“J. M. Coetzee’s ‘Jesus’ Trilogy extends and intensifies his long-term interest in engaging with a wide range of texts, themes and assumptions that help constitute the history of Western European philosophy. In this commentary, Stephen Mulhall extends his own earlier work on Coetzee’s previous stagings of the ancient quarrel between philosophy and literature by identifying and following out various ways in which the ‘Jesus’ Trilogy activates and interrogates themes drawn from Wittgenstein’s later philosophy. These themes include rival conceptions of counting and reading, the relation between concepts and wider forms of life, and the intertwined fate of philosophy, literature and religion in a resolutely secular world. In these ways, Wittgenstein’s, and so Coetzee’s, visions of the world disclose their uncanny intimacy with issues and values central to the critique of modernity elaborated in the work of Nietzsche, Heidegger, and Sartre.” — from Oxford University Press


Pippin, R. B. (2021). Metaphysical exile: On J.M. Coetzee’s Jesus fictions. Oxford University Press.

“This is the first detailed interpretation of J. M. Coetzee’s “Jesus” trilogy as a whole. Robert Pippin treats the three “fictions” as a philosophical fable, in the tradition of Plato’s Republic, More’s Utopia, Rousseau’s Emile, or Nietzsche’s Thus Spoke Zarathustra. Everyone in the mythical land explored by Coetzee is an exile, removed from their homeland and transported to a strange new place, and they have all had most of the memories of their homeland “erased.” While also discussing the social and psychological dimensions of the fable, Pippin treats the literary aspects of the fictions as philosophical explorations of the implications of a deeper kind of spiritual homelessness, a version that characterizes late modern life itself, and he treats the theme of forgetting as a figure for modern historical amnesia and indifference to reflection and self-knowledge. So, the state of exile is interpreted as “metaphysical” as well as geographical. In the course of an interpretation of the central narrative about a young boy’s education, Pippin shows how a number of issues arise, are discussed and lived out by the characters, all in ways that also suggest the limitations of traditional philosophical treatments of themes like eros, beauty, social order, art, family, non-discursive forms of intelligibility, self-deception, and death. Pippin also offers an interpretation of the references to Jesus in the titles, and he traces and interprets the extensive inter-textuality of the fictions, the many references to the Christian Bible, Plato, Cervantes, Goethe, Kleist, Wittgenstein, and others. Throughout, the attempt is to show how the literary form of Coetzee’s fictions ought to be considered, just as literary—a form of philosophical reflection.” — from Oxford University Press


Uhlmann, A., & Rutherford, J. (Eds.). (2017). J. M. Coetzee’s The Childhood of Jesus: The Ethics of Ideas and Things. Bloomsbury Academic.

“Since the controversy and acclaim that surrounded the publication of Disgrace (1999), the awarding of the Nobel Prize for literature and the publication of Elizabeth Costello: Eight Lessons (both in 2003), J. M. Coetzee’s status has begun to steadily rise to the point where he has now outgrown the specialized domain of South African literature. Today he is recognized more simply as one of the most important writers in the English language from the late 20th and early 21st century. Coetzee’s productivity and invention has not slowed with old age. The Childhood of Jesus, published in 2013, like Elizabeth Costello, was met with a puzzled reception, as critics struggled to come to terms with its odd setting and structure, its seemingly flat tone, and the strange affectless interactions of its characters. Most puzzling was the central character, David, linked by the title to an idea of Jesus. J.M. Coetzee’s The Childhood of Jesus: The Ethics of Ideas and Things is at the forefront of an exciting process of critical engagement with this novel, which has begun to uncover its rich dialogue with philosophy, theology, mathematics, politics, and questions of meaning.

Section I. Philological and Philosophical Concerns
1. What does J. M. Coetzee’s Novel, The Childhood of Jesus have to do with the Childhood of Jesus? – Robert B. Pippin
2. Pathos of the Future: Writing and Hospitality in The Childhood of Jesus – Jean-Michel Rabaté

Section II. Sociopolitical Concerns
3. Thinking Through Shit in The Childhood of Jesus – Jennifer Rutherford
4. Coetzee’s Republic: Plato, Borges and Migrant Memory in The Childhood of Jesus – Lynda Ng and Paul Sheehan

Section III. Intertextual Concerns
5. Creative Intuition: Coetzee, Plato, Bergson and Murnane – Anthony Uhlmann
6. The Name of the Number: Transfinite Mathematics in The Childhood of Jesus – Baylee Brits

Section IV. Ethical and Stylistic Concerns
7. J. M. Coetzee and the Parental Punctum – Sue Kossew
8. Coetzee’s The Childhood of Jesus and the Moral Image of the World – Tim Mehigan
9. Beyond the Literary Theme Park: J. M. Coetzee’s Late Style in The Childhood of Jesus – Yoshiki Tajiri

” — from Bloomsbury Collections

Coetzee, Karakteri Tanıtmak (III) [Bıkkın Akademisyen]

Art arda okurken, Auster’in roman açılışlarında karşılaştığım müthiş karakter tanıtma pasajları böylesi bir depolama yapma fikri uyandırmıştı. Sunset Park’dan Miles Heller ve Bing Nathan’ın tanıtıldığı pasaj ile Cam Kent‘de Quinn’e giriş yapılan yürüme ve boşluk hissine vurgu yapılan pasajı blog’a taşımıştım. Bunu bir seri hâline getirme fikri Utanç‘daki hoca David Lurie girişiyle doğdu. Birkaç sayfada bir yaşamı -belli bir bakıştan doğru da olsa- kat etmek iyi romancılardan okuduğumda beni etkilemeye devam ediyor. Ben de öylece devam ediyorum bu aptalca seçki çabalarına.

Kendi mesleği hakkında Soraya’ya pek bir şey anlatmıyor, onu sıkmak istemiyor. David, Cape Teknik Üniversitesi’nde çalışarak geçimini sağlıyor, daha önce bu okulun adı Cape Town Yüksek Okulu idi. Eskiden modern diller profesörüydu ancak büyük çaplı kısıtlamalar yapılırken Klasik ve Modern Diller Bölümü kapatıldığından bu yana İletişim Bölümü’nde yardımcı profesör olarak çalışıyor. Kadrosu daraltılan bölümlerdeki bütün personel gibi, kaç kişi kaydolursa kaydolsun, yılda bir tane seçmeli ders verme hakkı var, bunun morallerine iyi geleceği söyleniyor. Bu yıl, romantik şairler konulu bir ders veriyor. Geri kalan zamanında İletişim Teknolojileri’ne Giriş ve İleri İletişim Teknolojileri dersine giriyor.

Yeni verdiği derse her gün saatler ayırmasına karşın, İletişim’e Giriş dersinin elkitabında yer alan ilk kuralı mantığa aykırı buluyor:

İnsan toplumu düşüncelerimizi, duygularımızı ve amaçlarımızı birbirimize iletebilmemiz için dili yaratmıştır.

Kendi görüşü ise ki, bunu açığa vurmuyor; dilin köklerinin şarkıda olduğu, şarkının köklerinin de, olağanüstü büyük ve oldukça boş olan insan ruhunu sesle doldurma ihtiyacında.

Yirmi beş yıllık bir geçmişi olan meslek yaşamında üç kitabı yayımlanmıştı ama hiçbiri en ufak bir ses getirmemişti: Birinci kitabı opera üzerineydi (Boito ve Faust Efsanesi: Mefistofele’nin Oluşumu), ikincisi Eros olarak hayal üzerine (St. Victorlu Richard‘ın Hayali), üçüncüsü de Wordsworth ve tarih üzerine (Wordsworth ve Geçmişin Yükü).

Son birkaç yıldır Byron üzerine bir çalışma yapmayı geçiriyordu aklından. İlk başta yine bir kitap, bir başka eleştiri yazacağını düşünmüştü. Ama bu kitabı yazma konusundaki bütün girişimleri başarısızlıkla, bıkkınlık içinde son bulmuştu. İşin aslı, eleştiriden bıkmıştı, metre metre ölçülen şiirden bıkmıştı. Müzik yapmak istiyordu. Byron İtalya’da: bir oda tiyatrosu biçiminde, karşı cinsler arasındaki aşk üzerine düşünceler.

İletişim dersi öğrencilerinin karşısında dururken aklından hızla cümleler geçiyor, notalar, henüz kaleme almamış olduğu çalışmasındaki şarkılardan parçalar geçiyor. Hiçbir zaman iyi bir öğretmen olmamıştı; bu biçim değiştirmiş ve -ona kalırsa- iğdiş edilmiş öğretim kurumunda, şimdi kendisini eskisinden de uyumsuz hissediyor. Ama eski çalışma arkadaşları da aynı durumda, yapmaları gereken görevlere hiç de uygun düşmeyen eğitimleri bir yük gibi sırtlarında; post-dinsel bir çağın memurları onlar.

Öğrettiği konuya hiç saygı duymadığından, öğrencileri üzerinde de etkisi olamıyor. O konuşurken çocuklar ona boş boş bakıyor, adını unutuyorlar. Onların bu kayıtsızlığı pek itiraf etmese de onu incitiyor. Yine de o çocuklara, anne babalarına ve devlete karşı olan görevlerini eksiksiz yerine getiriyor. Aylar boyu onlara ödev hazırlıyor, bu ödevleri topluyor, okuyor ve üzerlerine not düşüyor, noktalama işaretlerini, yazılışlarını ve kullanımları düzeltiyor, zayıf kanıtları sorguluyor, her sınav kâğıdına kısa, özlü bir eleştiri notu ekliyor.

Öğretmenliği sürdürüyor, çünkü geçimini bu yoldan sağlıyor; aynı zamanda ders vermek, ona alçakgönüllü olmayı öğretiyor, dünyadaki yerinin ne olduğunu anlatıyor. Bu konudaki ironi gözünden kaçmıyor: Bir şey öğretmeye gelen kişi, en sert dersi alıyor, bir şey öğrenmeye gelenlerse hiçbir şey öğrenmiyorlar. Mesleğinin bu özelliğinden Soraya’ya hiç söz açmıyor. Soraya’nın mesleğinde kendisininkine denk düşen bir ironi bulunduğunu sanmıyor.

J. M. Coetzee, Utanç, çev. İlknur Özdemir, Can Yayınları, 2018 [1999], 13. basım, s. 12-4.

Coetzee, Cuma’nın Deneyim(sizliğ)i

“Ah Cuma, bizim gibi sözcükler dünyasında yaşayanların sorularının yanıtlanması için duydukları isteğin şiddetini nasıl anlayabilirsin sen? Birini öptüğümüz zaman, öptüğümüz kişinin dudaklarının bize yanıt vermesini arzuladığımız gibi bir arzu duyarız. Böyle olmasaydı, kralların, kraliçelerin, tanrıçaların heykellerini öpmekle de tatmin olabilirdik. Sence neden heykelleri öpmüyoruz veya yatağımıza heykelleri almıyoruz. Erkekler kadın heykelleri, kadınlar erkek heykelleri ile tatmin olmuyorlar? Tutkunun biçimleri verilmiş heykeller neden yetmiyor bize? Sence bunun nedeni mermerin soğuk olması mı yalnızca? Yatağında bir heykelle uzun süre yatarsan, senin sıcaklığın ikinizi birden kavrar ve bir süre sonra mermer de ısınır. Hayır soğuk olduğu için değil, ama ölü olduğu için, hiç yaşamadığı için ve hiç yaşayamayacağı için.

“İçin rahat olsun Cuma, yatağının başucuna oturarak sana tutkudan ve öpüşlerden bahsettiğim için sana kur yapıyorum sanma. Bu her sözcüğün bir ikinci anlam taşıdığı bir oyun değil. “Heykeller soğuktur,” derken, Vücutlar sıcaktır”; ya da “Bir yanıt için yanıp tutuşuyorum” derken, “Bir kucaklayış için yanıp tutuşuyorum” demek istemiyorum. Veya şimdi yaptığım gibi bir inkâr ediş, İngiltere’de iffetli görünmenın icaplarına uygun (Senin ülkende hangi adetlere uyulduğunu bilmiyorum) davranmamın bir sonucu değil. Emin ol, eğer sana kur yapsaydım bunu dolaysız bir biçimde yapardım. Ama sana kur yapmıyorum. Bildiğim kadarıyla hayatında bir tek kelime bile söylememiş ve hiçbir zaman da söyleyemeyecek olan sana, gün be gün hiç bir yanıt almadan boşluğa konuşmanın ne demek olduğunu anlatmaya çalışıyorum. Ve bir benzerlik kuruyorum: Söylediğin söze bir yanıt bekleme tutkusunun, kucakladığın birisinin, senin kucaklayışına bir tepki vermesi isteğine benzediğini söylüyorum. Söylemek istediğim anlaşılıyor mu? Sen bir bakire gibisin Cuma. Belki cinselliğini bile tanımıyorsun. Ama kuşkusuz sen bile, tam açık olmasa bile seni bir maymun ya da bir balığa değil de kendi cinsinden bir kadına doğru çeken bir şeyler olduğunu hissediyorsundur. Ama kadınla ne yapmak istediğin, kadın seni yönlendirip yardımcı olmadıkça, senin için bir bilmece olarak kalacaktır. İşte benim elde etmek istediğim de bu. Bunu, bir öpücükle karşılık vermeye benzetmem de bu anlama geliyor.

“Bütün hayatı boyunca bir kere bile öpülmemiş olmak ne korkunç bir talihsizlik! Ancak İngiltere’de kalacak olursan senin de kaderin olacak bu. Kendi ırkından bir kadınla nasıl karşılaşabilirsin ki? Biz köleler bakımından zengin bir ulus değiliz. İlgi ile büyüyen ama doğumundan itibaren kilit altında tutulan bir bekçi köpeğini düşünüyorum. Sonunda bir gün kapıyı açık bulan bu köpek kaçtığında, dünya ona o kadar büyük, o kadar yabancı, ürkütücü görüntü ve kokularla o kadar dolu gelir ki, karşısına çıkan ilk yaratığa hırlar ve boğazına atılır. Bu olaydan sonra da vahşi damgasını yiyerek hayatının sonuna kadar bir kazığa zincirlenir. Senin kötü olduğunu söylemiyorum Cuma. Zincire vurulacağını da söylemiyorum, öykümün ana fikri bu değil. Yalnız bir köpek ya da başka bir yaratığın kendi cinsinden ayrı tutularak yaşamaya zorlanmasını nasıl gayri tabii bir şey olduğunu anlatmaya çalışıyorum. Ayrıca, bizi kendi cinsimize doğru iten sevgi dürtüsünün, boyunduruk altında kaldığımızda nasıl yitirildiğini ya da ifade yollarının tıkandığını da göstermek istiyorum. Ne yazık ki, öykülerim her zaman amaçladığımdan daha fazla anlam taşıyor. Bu yüzden yeni baştan öyküye dönüp yanlış anlaşılmaları düzeltmek ve söylemek istediğimi yeniden biçimlemek ve yanlış anlamalar için özür dilemek zorunda kalıyorum. Bazı insanlar doğuştan öykü anlatıcılarıdır. Görünüşe göre ben bunlardan biri değilim.

John Maxwell Coetzee, Düşman [Foe], Adam Yayınları, çev. Nihâl Geyran Koldaş, 1990 [1986], s. 64-5.

Coetzee, Hayvanlar Konuşabilir mi?

“Hayvanların dilsiz ve geri zekâlı oldukları için kendi adlarına konuşamayacakları tezine gelince; şunu bir dinleyin: Albert Camus gençliğinde henüz Cezayir’deyken, büyükannesi ona evin arka bahçesindeki kümesten bir tavuk alıp getirmesini söyler. Camus söyleneni yapar, sonra büyükannesinin tavuğun boyununu bir mutfak bıçağıyla kesmesini, yerler kirlenmesin diye tavuğun kanını bir kâseye akıtmasını seyreder.

Tavuğun ölüm çığlığı genç adamın hafızasında öyle derin bir iz bırakır ki, aynı genç adam 1958’de, giyotine karşı oldukça ateşli bir saldırıya girişir. Sonuçta, bir ölçüde bu polemik sayesinde, Fransa’da giyotinle idam cezası kaldırılmıştır. Şimdi, kim hikâyedeki tavuğun konuşmadığını iddia edebilir?””

J. M. Coetzee, Romancının Romanı, Can Yayınları, çev. E. Efe Çakmak, 2013 [2003], 2. basım, s. 131.