Category: edebiyat

The Roanoke Star | Fatih Balkış | Alıntı

“Tünel çiz, mağara çiz. Columbine’ı yinelemeyi düşün. Columbine’ı yineleyeceğini yaz. Bunu öğretmenine söyle. Sana oynaman için verilen oyun hamurlarıyla penceresiz ve kapısız evler yap. Kliebold ve Harris’e hayranlık duy. Tekvando kursuna git. Tom Sawyervari bir roman yaz ve yayıncıdan ret al. Duvarlara şarkı sözleri yaz. Kendini kendinin ikiz kardeşi olarak tanımla. Kendine soru işareti adını ver. Evdeki kağıtları yak ve küllerini yastığının altında sakla. Elindeki çakıyı halıya sapla. Kendini dışarıya kapat. Kendini kilit altında tut.”

Balkış, F. (2024). The Roanoke Star. Epona. s. 15.

 

Fatmagül’ün Yengesi’nin Şule Gürbüz yazısı

Fatmagül’ün Yengesi. (2025, Mayıs 25). Şule Gürbüz. https://substack.com/home/post/p-163388211
bu blog’a şimdiye kadar ‘şule gürbüz’ tag’i olan dokuz yazı eklemişim, çoğu alıntı. bu onuncu olacak. çok iyi buldum yazıyı. keşke robert walser yaşıyor olsaydı da bu yazıyı okuyabilseydi diye düşündüm içimden. öğrenci, hoca olmak istiyor. iki romanı hariç bütün kitaplarını okumuş. kıyamet emeklisi iki roman mı yoksa tek roman mı?
bir de kısa alıntı ekliyorum yazıdan.
“Belki hatırlarsınız, Covid 19 zamanında Tourette etiketli tik tok videoları meşhur olmuştu. Milyonlarca izlendi. Videoları da tahmin edeceğiniz gibi genellikle ergenlik çağındakiler çekiyordu. Bu fenomen üzerine yazılan yayınlardan ilki şuydu: TikTok Tourette’s: Are We Witnessing a Rise in Functional Tic-Like Behavior Driven by Adolescent Social Media Use? Makaleye göre bu videolardakilerin %86’sı Tourette taklidi yapıyor. Hasta falan değiller. Bir de terim uydurmuşlar hatta functional tic-like behavior diye: Fonksiyonel tik benzeri davranış. Gençleri yargılamamak adına uydurulmuş bir terim, Yargılamaktan kaçınıyorlar çünkü bu insanlar normal, alelade kimseler. Güzel bir yüzden, becerikli ellerden, keskin zekadan, varlıklı ebeveynlerden yoksunlar. Hiçbir zaman ilgi çekici olmamışlar. Bu duyguyu bir kez olsun tatmak için yalan söylemeyi göze almışlar.”

Saatleri Ayarlama Enstitüsü I (Alıntı)

Ahmet Hamdi Tanpınar, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Dergâh Yayınları, 64. baskı, 2022 [1961].

Başlıyoruz, ilk cümle: “Beni tanıyanlar, öyle okuma yazma işleriyle büyük bir ilgim olmadığını bilirler.” (s. 7).

Pre-Halit Ayarcı dönemi, hala baştayız, umarım ilerleyebiliriz, kendine acıyan hayat: “Halit Ayarcı’yı tanımadan evvelki hayatım, dedim. Fakat gerçekten buna bir hayat denebilir mi? Eğer yaşamak kelimesinin mânası her şeyden mahrum olmak ve ıstırap çekmekse, her an küçülmek ve bunu nefsinde her lâhza duymaksa, bir türlü aşamayacağı bir çemberin içinde durmadan çırpınmaksa, şüphesiz ben de, benimkiler de en derin şekilde yaşıyorduk.” (s. 9)

Eşyadan anılara ve kişiliğe: “… eski bir şapkadan ve ayakkabıdan sahibinin bütün huyunu, alışkanlıklarını, hayatındaki aksaklıkları, hatta ıstıraplarının çeşidini görmek mümkündür.” (s. 16)

Bir ileri, bir geri, çekişme duygusu: “İnsan yaradılışı tam bir eşitliğe razı olamaz. Ufak tefek imtiyazların teşvikine de muhtaçtır. Diyebilirim ki, bizzat iyilik dahi, ancak ceza görmesi ve ayıplanması icap eden bir kötülüğün bulunmasıyla kabildir.” (s. 18)

Yoksulluk ve özgürlük pasajı, tam buradan sonra gelen paragraf YouTube’da SAE üzerine konuşan birkaç kişide gördüğüm ortak bir referans. Özgürlük ve siyaset bölümü. Bana biraz yüzeysel geldi dinlediğim kayıtlar. O yüzden o kısmı atlayarak, daha kişisel olanı anlattığı bölümleri kaydediyorum. Bu kitapta Berna Moran’ın ifadesiyle bir gözlemci karakter seçerek onun gözlemleriyle yapılan bir hicivcilik varsa, ben hicivden çok karakterin kendisine ilgi duydum. Burada da arka sıralardaki öğrencinin gözü üzerinden bir gözlemcilik bölümü var. On beş yıldan fazla bir süre neredeyse her gün sınıflara girip çıkıp böylesi bir şeyi asla düşünememiş olmamı garipsedim: “Fakir düşmüş bir ailede büyüdüm. Buna rağmen çocukluğum epeyce mesut geçti. Fakirlik, içimizde etrafımızda ahenk bulunmak şartıyla –ve şüphesiz muayyen bir derecesinde– zannedildiği kadar korkunç ve tahammülsüz bir şey değildir. Onun da kendine göre imtiyazları vardır. Benim çocukluğumun belli başlı imtiyazı hürriyetti.

…

Fatih Rüştiyesi’ndeki sınıfımızın kalabalık mevcudu bana, etrafımdaki yarışı en geri sıralardan, isterseniz buna kıral locası deyin, seyretmek imkânını verdi. İnsan işlerine uzaktan bakmayı oradan öğrendim.

Arkadaşlarımın çoğu gibi mektebe lalalarla, uşaklarla gitmedim. Ne yeni, süslü elbiselerim, ne su geçmez potinim, ne sıcak paltom vardı. Daima diz kapaklarım yamalı, daima dirseklerim biraz dışarıya fırlamış gezdim. Hiç kimse mektebe giderken bin türlü sıkı tembihle beni öpmedi, ne de akşamüstü yolumu dört gözle beklediler. Hatta eve ne kadar geç gelirsem etrafımdakiler o kadar rahattı. Bununla beraber mesuttum. Bütün bu şeylerin yokluğuna karşılık hayatı ve sokağı kazanmıştım. Mevsimler, insanlar, hayvanlar, eşya en munis, en değişik yüzleriyle benimdiler.” (s. 21-3)

Pakize filmleri gündelik hayatla karıştırıyordu. Hayri’nin radyo ilgisini de kendi YouTube, kitap, film ilgimden doğru düşündüm, budalalıkçılık. Dışarıdan bir hikâye aramak üzerine: “Bence radyo, aklımın erdiği kadarını söyleyeceğim tabiî, –aziz okuyucum bu fikirleri dinlerken, muntazam bir tahsil görmemiş, ömrü kahve peykelerinde geçmiş, ihtiyar bir adamdan geldiklerini hiçbir zaman unutma!– insanoğullarına lüzumsuz meraklar aşılamaktan aşılamaktan başka bir şeye yaramaz. Bazen düşünürüm, ne kadar garip mahluklarız? Hepimiz ömrümüzün kısalığından şikayet ederiz; fakat gün denen şeyi bir an evvel ve farkına varmadan harcamak için neler yapmayız? Ben bile bu yaşta işimle gücümle meşgul olacağım yerde radyo başına oturup saatlerce, bir kere bile gidip görmediğim, –tabiî sinemalardaki havadis filmleri hariç– futbol maçlarının, boks güreşlerinin hikâyesini dinliyorum.” (s. 29)

Nuri Efendi’nin Hayri’ye bakışı; mütevazı dinleyici: “Nuri Efendi bana fazla iş vermez, verdiği işin de behemehâl yapılmasını istemezdi. Aceleye lüzum yoktu. O, zamanın sahibi idi. Ona istediği gibi tasarruf eder, yanındakilere de az çok bu hakkı tanırdı. Zaten o beni daha ziyade bir dinleyici olarak kabul etmişti. Ara sıra, “Oğlum Hayri! derdi. İyi bir saatçi olup olmayacağını bilmiyorum. Doğrusu, bunu senin hayrın için çok isterdim. Sen erken yaşta iş tutup ona kendini vermezsen büyük sıkıntılara uğrayabilirsin. Yaradılışın mütevazı insan yaradılışı… Hayata ve etrafa karşı yeter derecede dayanıklı değilsin. Seni ancak iş kurtarabilir. Yazık ki bu iş için lazım olan dikkat sende yok. Fakat saatleri seviyorsun, onlara acıyorsun! Bu mühim bir şeydir. Sonra ayrıca dinlemek gibi bir hasletin var. Burası muhakkak. Dinlemesini biliyorsun, ki bu mühim bir meziyettir. Hiçbir şeye yaramasa bile insanın boşluğunu örter, karşısındakiyle aynı seviyeye çıkarır!” diye iltifat ederdi.” (s. 37)

Merkezi bir paragraf, ilk elli sayfada lafı neden uzattığını anlatıyor Tanpınar. Ben de burayı görünce SAE’ye bağlayacak sanmıştım ama birkaç yüz sayfa daha gerekti bağlaması için, olsun. Burada diğer karakterleri ‘içine almasıyla’ edebi bir teknik mi uyguluyor yoksa yine daha ziyade karakteri mi kuruyor, tam anlayamadım. Ama ilk sayfalardan başlayan “Ben Hayri, korkuyorum” cümlesi bu güzel paragrafı kesme noktasını verdi bana: “Niçin, Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nün hikâyesini bu uzak hatırlarla ağırlaştırdım? Neden bu mazi gölgeleri yüzünden yolum birdenbire değişti? Bunlar o cins şeylerdi ki, ne hakikatini, ne de gülünç tarafını bugünün insanı anlayamaz. Bana gelince, yaşı, geçmiş şeyleri tahayyülden ve hatırlamadan artık lezzet almayacak kadar ileri. Böyle de olmasa, Halit Ayarcı’nın hayatıma girdiği andan itibaren ben büsbütün başka bir insan oldum. Realitenin içinde yaşamağa, onunla mücadeleye alıştım. Even o bana yeni bir hayat buldu. Bu eski şeylerden şimdi çok uzaktayım. İçimde, kendi mazim olsa bile o günlere karşı katılaşmış bir taraf var. Ne yazık ki, bu mazi dönüşünü yapmadan kendimi anlatamam. Ben yıllarca bu adamların arasında, onların rüyaları için yaşadım. Zaman zaman onlarin kiliklarina g’rd’m\ mizaçlarını benimsedim. Hiç farkında olmadan bazen Nuri Efendi, bazen Lûtfullah veya Abdüsselâm Bey oldum. Onlar benim örneklerim, farkında olmadan yüzümde bulduğum maskelerimdi. Zaman zaman insanların arasına onlardan birisini benimseyerek çıktım. Hâlâ bile bazen aynaya baktığım zaman, kendi çehremde onlardan birini tanır gibi oluyorum. Şu anda Nuri Efendi’nin kendini yenmiş tebessümünü yüzümde dolaşıyor sanıyorum, biraz sonra Lûtfullah’ın yalanı benimsemiş bakışlarını kendimde bularak yaptığım işten ürküyorum.” (s. 53)

Geri çekilme, dışarıya açılma, seyircilik, Scott’çu taktikler, hak göremeyiş: “İtiraf edeyim ki, bu garip hadise benim üzerimde babama yaptığı tesiri yapmadı. Halam şüphesiz bize karşı çok büyük bir haksızlık etmişti. Fakat ben hiçbir zaman hak diye kendime ait bir şeye inanmadım. Bütün mazlûm doğmuşlar gibi başıma geleb talihsizliğin neresinden ve ne pahasına kurtulursam kâr sayardım. Mesele yalnız bir hak anlayışı değildir. Daha karışıktır. Hayatımı düşündükçe –yaşım buna müsaittir– daima kendimde seyirci hâletiruhiyesinin hâkim olduğunu gördüm. Başkalarının hâlini, tavırlarını görmek, onlar üzerinde düşünmek, bana kendi vaziyetimi daima unutturdu.” (s. 67)

Hayri korkmaya devam ediyor; bu sefer gelecekten: “Gelecek hakkında korkularımı anlatmağa kalktıkça sözümü kesiyor, “Hiç olur mu? Senin gibi adam! İşsiz kalır mısın hiç?” diyordu. Ben de yavaş yavaş buna inanmağa başladım.” (s. 80)

Meta-korku, yakında Hayri’nin de başına gelecek: “Bütün hayatım boyunca dikkat ettim. İnsanın daima en çok korktuğu şeyler başına geliyor.” (s. 86)

Ardiye ve ölüm üzerine: “Yavaş yavaş herkes evin kaybolmuş hayatının orada toplandığına inanmıştı. Orası birikmiş ayrılıkların, üst üste yığılmış ölümlerin, hatıra ve unutulmaların odasıydı. Yaşayanlar bile orada kendi çocukluklarının, ilk gençliklerinin ölümünü seyrediyorlardı.” (s. 87)

Buranın estetik değeri çok yok ama hikayede bir ağırlığı var, yanlış isim konusu dikkatimi çekti, Hayri’nin psikanalizinde de buna geri dönüyorlar: “Tabiî Abdüsselâm Bey daha ilk günden itibaren başının ucundan ayrılmadı. Konağın eski âdeti üzerine çocuğa benim yerime o ad verdi. Ve yanlışlıkla benim annemin adı olan Zahide adını vereceği yerde kendi annesinin adı olan Zehra’yı verdi.” (s. 89)

Blanchot, Yazı, Gözlem ve İmleme

Birkaç yıl geçtikten sonra yine hiçbir şey anlamadan Blanchot okumaya kaldığım yerden devam ediyorum.

“Ve işte yazdığından çok gözlemleyen bir adam: bir çam korusunda dolaşıyor, bir eşekarısına bakıyor, bir taşı yerden alıyor. Bir çeşit bilgin bu ama bilgin bildiği şey önünde, bazen de bilmek istediği şey önünde kendini siler, insanların hesabına öğrenen bir kişidir o: o ise, nesneler tarafına geçmiş, kâh su oluyor, kâh bir çakıltaşı ya da bir ağaç; ve gözlem yaptığında, şeylerin hesabına yapıyor, betimlediğinde, betimlenen şeyin kendisi oluyor. Oysa bu dönüşümün son derece şaşırtıcı özelliği burada, çünkü bir ağaç olmak, ki kuşkusuz bu mümkündür, peki ya ağacı konuşturmak, bunu hangi yazar başarabilirdi? Ama Francis Ponge’un ağacı Francis Ponge’u gözlemlemiş olan bir ağaç ve o, o ağacın onu betimlediğini hayal ettiği şekliyle betimleniyor. Tuhaf betimlemeler. Kimi özellikleriyle, tamamen insanî gözüküyorlar: çünkü ağaç sadece bildikleri şeylerden söz eden insanların zaaflarını biliyor; ama pitoresk insan dünyasından ödünç alınmış bütün bu başkalaşımlar, imgeyi oluşturan bu imgeler, gerçeklikte şeylerin insan üzerindeki bakış açısını, kozmik yaşamla ve tohumların gücüyle canlanmış bir sözün tekilliğini temsil ediyorlar; işte bu yüzden bu imgelerin, bazı nesnel nosyonların yanında –zira ağaç biliyor ki iki dünya arasında bilim bir karşılıklı anlaşma alanıdır– toprağın dibinden gelmiş hatıralar, başkalaşım halinde olan ifadeler, açık anlamın altında bitkisel büyümenin kalın akıcılığının sızdığı sözcükler kayıyor. Yetkin şekilde imleyici, anlamlayıcı bir düzyazının ürünü bu betimlemeleri anladığına kim inanmaz ki? Kim onları edebiyatın açık ve insanî yanının hesabına yazmaz? Ve bununla birlikte onlar, dünyaya değil, dünyanın altına aittirler; biçim için değil, tersine biçim olmayan için tanıklık ederler ve anlaşılmaz olan ama bir anlamı gizleyen Dodona ağacının[11] kahinsi sözlerinin tersine –o da bir ağaç– ancak onlara nüfuz etmeyen kişi için açıktırlar: bu sözler ancak anlam eksikliklerini gizledikleri için açıktırlar. Doğrusunu söylemek gerekirse, Ponge’un betimlemeleri, dünyanın tamamlanmış, Tarih’in sona ermiş, doğanın neredeyse insanî kılınmış olduğunun varsayıldığı anda başlar, şey sözün önüne gelir ve şey konuşmayı öğrenir. Ponge, dünyanın kıyısında, hâlâ dilsiz varoluşla, biliyoruz ki, varoluşun katili bu sözün karşılaştıkları patetik ânı suçüstü yakalar. Dilsizliğin dibinden, tufanın öncesinde gelmiş bir dilin çabasını işitir ve kavramın açık sözünde doğal öğelerin derin işleyişini tanır. Böylelikle, günden önceki varoluşu değil de gün sonrası varoluşu ifade ederek, ağır ağır söze doğru çıkan şeyle ağır ağır yeryüzüne inen sözün aracı istenci olur: dünyanın sonunun dünyasıdır bu varoluş.”

11. Yunan mitolojisinde kâhinlerin yapraklarının hışırtısına bakarak gaipten haber verdikleri ağaç (ç.n.).

Maurice Blanchot, Kafka’dan Kafka’ya, çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, 2020 [1981], s.58-9.

Eksen, hapishane ziyareti

Kerem Eksen’in Ölümden Uzak Bir Yer romanını okuduk kitap kulübümüzde. Ben kaçırmışım ilk iki romanını, onlar da ilgimi çekti bakınca, entelektüel romanları. Bu roman başlarda en sıradan ve gündelik haliyle çift ve aile yaşantısına küçük ironilerle bakışıyla beni heyecanlandırmıştı ama ilerledikçe olup bitenlere daha az merak duymaya başladım.

Merkezine aldığı mucize, ölüm ve belli bir kadere mahkumiyet (bir kerelik mucize) temalarını ne açıdan tartışmaya açtığını anlamadım. Baba oğul ilişkisi de tam işlenmemiş gibi geldi. Yine de roman kişileri – pek tanıyamadığım oğul hariç – tutarlı geldi, özellikle ebeveynler ve birkaç akraba. En güçlü olduğu yerler Sait ve Ömür’ün baş başa yaşadıkları anlardı.

Okurken dinlemeye başladığım söyleşisinde yazarın romanı nasıl kurduğu üzerine anlattıkları romandan neredeyse daha çok ilgimi çekti. Böyle çalışan ve zanaatinin detaylarını açık yüreklilikle paylaşan bir yazar birden beklenmedik bir roman yazabilir. Ben okurken buraya geçirmelik bir hatıra pasajı not almıştım. Baba oğul arasında asıl yüzleşmenin hemen öncesinde bir hapishane ziyareti. İstanbul’a varış, toplu taşıma ve metrobüs, büyük bir mesele ortada dururken hep önemsiz ayrıntılara kaçış, klişe satranç bahsi, Aksaray’da dolanış, geçmişe dönüşler ve sabah pişirilen sucuk anıları… Aynı zamanda bu pasajda romanın sonuna dair küçük bir ip ucu da varmış fakat okurken hiç düşünmemiştim, blog’a geçirirken fark ettim, bu da stenografinin keyfi.

ıqıƃ şnɯɹoʎnɹnʞ ʞɐznʇ ɹıq ıʞןǝq ɐp ɐʎ şnɯɹoʎiןʞɐs iɹɐןɹis ɯiʞɐʇɹıq ığıʇʇǝɟşǝʞ ıuǝʎ

“Bir perşembe öğleden sonra otobüsle Esenler Otogarı’na geldiğinde İstanbul’daki karmaşanın artarak devam ettiğini görüyor, daha iki yıl bunu çekecek olmak büyük işkence. Metris’e gitmek başlı başına bir mesele: Önce yanlış duraktan yanlış otobüse binip kendini alakasız bir mahallede buluyor, oradaki birtakım gençler kestirme olur diyerek bir minibüse bindiriyorlar onu, bu kez de ineceği durağı kaçırıyor, uzak bir yerde inip metrobüse biniyor. Beşe çeyrek kala güç bela cezaevine vardığında kapıdaki görevliye uzun uzun yalvarması gerekiyor, ardından güvenlik amirine, ardından nöbetçi müdüre… Neyse ki müdür razı geliyor sonunda, eh, madem o kadar yolu geldin, bir beş dakika gör oğlunu.

Görüşme salonunda paspas yapan bir hademe dışında kimse yok. Bu güzel işte, diyor Sait, oğluyla sakince oturabilecekler, belki yıllardır yapamadıkları konuşmayı şimdi, bir on dakikada yapıverecekler. En arkadaki masaya ilişip bekliyor, oğlu yanında bir gardiyanla kapıda belirince ayağa fırlıyor, gidip sarılıyor. Yusuf pek coşkulu sayılmaz, gene de kollarıyla babasını belli belirsiz kavrıyor – geçmiş olsun baba. Geçip karşılıklı oturuyorlar.

Yusuf’un tikleri iyiden iyiye artmış, birkaç saniyede bir gözlerini peş peşe hızlıca yumuyor, sonra gözkapaklarını eski haline getirmek istiyormuş gibi ardına kadar açıyor, bu gözlere bakmaktan ne konuştuklarını anlamıyor Sait. Gene de ara ara yüzünü belli belirsiz yoklayıp geçen bir aydınlık hali var, dikkatli bakınca o sımsıkı kapanıp açılan gözlerdeki eski parıltı fark ediliyor – eski mi?” Belki de yeni bir şey bu. Yusuf bir sürü önemsiz ayrıntıdan bahsediyor, bir tane Muşlu oğlan varmış, kaçakçılıktan içeride, Yusuf ona satranç öğretmiş, oğlan şimdi her gün yeniyormuş onu – zehir gibi gençler harcanıyor burada baba, görsen, halbuki bütün geri zekâlılar dışarda, otobüslerde minibüslerde oradan oraya sürünüyorlar, halbuki bak, pırlanta gibi çocuk çürüyüp gidiyor, astımı var bir de, af çıkmazsa yatarı dört sene. Sait içeride geçirdiği beş ayda Yusuf’un diline dolanmış olan bu mahpushane ağzını biraz gülünç buluyor aslında, fakat bir şey diyecek halde değil. Araya girip sormak istiyor, koğuş nasıl, soğuk mu, kalabalık mı, fakat Yusuf’u durdurmak zor, anlattıkça anlatıyor. Ne demişti Muzaffer abisi? Dinle. O da dinliyor işte, duymayı beklediği şeyler bunlar değildi ama olsun. Az sabır… Yusuf açığa nakil için başvuruda bulunmuş, biraz bundan söz açıyor, yakında geçersin diyorlarmış. İyi, diyor Sait, daha rahat görüşürüz o zaman.

Henüz dişe dokunur bir şey konuşamamışken gardiyan tepelerinde bitiveriyor, gülüyor Yusuf, geldin mi Mahmut çavuş, ne ara geldin be müdür, daha iki laf edemedik – bu samimi hava Sait’in hoşuna gidiyor, oğlunun rahatı yerinde demek. Haydi Yusuf, uzatma, diyor gardiyan, beş dakika dedik. Tekrar sarılıyorlar, bu kez oğlunun gövdesinde daha belirgin bir canlılık buluyor Sait, gene geleceğim ben, her hafta gelirim nasipse. İstediğinde gel, diyor Yusuf, benim vaktim bol – gülüyor. Muzaffer amcama selam söyle, onu da beklerim.

Sait çıkınca kendini puslu ve soğuk bir İstanbul akşamında buluyor, hava karardı kararacak. İçi bir tuhaf, ne konuştular belli değil, Yusuf aklına geleni anlattı – bunları dinlemek için mi geldim ben buraya? Neyse ki sonra tatlıya bağlandı sohbet, Yusuf istediğinde gelebileceğini söyledi. Şimdi mesele Çanakkale’ye dönmek. Önce kendini güçbela Aksaray’a giden bir otobüse atıyor, İstanbul’da bildiği tek yer orası. İndiğinde etraf tanıdık gelince biraz oyalanıyor. Ara sokaklarda dolaşırken birden oğlunun öğrenciliğinde kaldığı evin yakınlarında olduğunu anlıyor, buraya alışverişe gelmişti iki kez, sucuk filan alıp kahvaltıda pişirmişti. Şimdi bütün bunlar tarif edilemez derecede uzakta, tuhaf olan şu ki o zamanlar da başka şeyler uzaktaydı, Çanakkale’deki eski hayat, Ömür’le geçen günler, Manisa… Oğlunun İstanbul hayatını garipsemişti, daha yeni tanışmış gibi tuhaf bir mesafeden konuşuyorlardı nedense, evet, Yusuf ona neredeyse yapmacık bir özenle davranıyordu, yeni keşfettiği birtakım sırları saklıyormuş ya da belki bir tuzak kuruyormuş gibi. Yusuf’la ev arkadaşlarını örgüt üyesine benzetmişti Sait, birtakım gizli işler karıştırdıklarını düşünmüştü. Onu en çok da upuzun boylu, sıska bir oğlan tedirgin etmişti, yaşça diğerlerinden büyük, belli ki eczacılığı çoktan bitirmiş (ya da belki bırakmış), dükkânı mı varmış neymiş, parmaklarında yüzükler, kulaklarında dizi dizi küpe, ne yaptığı belli değil, her nedense çayı hep önüne geliyor. Bozuntuya vermeden birkaç gün boyunca bir köşede ses çıkarmadan, konuşulanlara akıl erdirmeye çalışarak oturdu Sait, her gece on biri geçirmeden yattı, sabah kalkıp sucuk pişirdi. Dördüncü günün sonunda alakasız bir konuda tatsızlık çıktı oğluyla, fazla uzatmadan ceketini alıp eve döndü.

Sanki başka işi yokmuş gibi o evi bulmak için ara sokaklarda dolaşıyor, sonunda pes edip anacaddeye [sic] çıkıyor.”

Kerem Eksen, Ölümden Uzak Bir Yer, Yapı Kredi Yayınları, 2022, s. 118-9.