Sonra konserler, tiyatrolar, Cep Tiyatrosu, Gençlik Tiyatrosu… Sergiler, Maya Galerisi, Adalet Cimcoz, Sait Faik, Tanpınar, Nuri İyem… Beyoğlu’ndaki o görkemli Kitap Sarayı‘nı nasıl unuturum. (Şimdi yerinde Beymen var.) Sonra dergiler, dergiler, dergiler… Dergilerin küçücük yönetim odaları. Veli Alemdar Han, Vedat Günyol, Hüsamettin Bozok…
Hani, o yıllarda da akşamüstleri iki tek atılmaz mıydı ayaküstü bir araya gelinip?.. Nasıl olur?.. O zamanın pastanelerinin girişinde bugünkü gibi belki “Cafe” yazmıyordu, ama o pastanelerde hem çay hem kahve verilirdi, hem de kafe ekspressoların, kafeşantilerin yanı sıra rakı dışında her türlü içki… Yani pastanelerde de akşamüstleri iki tek atabilirdiniz. Ayrıca ünlü bar vardı o zaman da. Örneğin Jorj’un ünlü Kulis’i… Tokatlıyan… Perapalas… Ne ki, barlarda da rakı verilmezdi. Cin vardı, votka vardı, konyak vardı, likör vardı. O zamanın pastanelerinde, barlarında olmayan tek şey ise, bugünün kırolarıydı, zontalarıydı, hanzolarıydı, entelleriydi, kısacası…
Gerçekten de, şu son çeyrek yüzyıl içinde aşındırmadık, yozlaştırmadık, köylüleştirmedik ne bırakmışız ki Allah aşkına? Hiç…
Ne dergi, ne kitap, ne toplantı, ne örgüt, ne kent… Eskiden İstanbul’a bir hırbo, bir andavallı, bir çemiş, bir hödük düşmeye görsün… Olay olurdu vallahi… Mizah dergilerinde karikatürlerinden, fıkralarından, öykülerinden geçilmezdi.
Şimdi öyle mi ya?.. Çemişin, hırbonun, hödüğün bile adı değişmiş, KIRO olmuş. Kıro’nun biraz kiçe dönmüşüne HANZO diyorlar, Kıro’nun karapara zengini ise ZONTA… Efendinin, beyin, beyefendinin, sayın bayıp filan uçup gittiği, unutulduğu, yenine zontanın, hanzonun gelip oturduğu bir düzende, entelektüelin de hiç olmazsa birkaç harfini yitirmemesinin olanağı var mıymış Allah aşkına?.. Tövbe… Doğal olarak entelektüel de ENTEL olmuş bu fırtınada.
Lütfen, rica ederim, afedersiniz, estağfurullah, özür dilerim, gibi kavramlar da dilimizden sürülmüş çıkarılmış yeniden. Söylenilmesi bile ayıp neredeyse. “Özür dilerim” derseniz, aval aval bakıyorlar yüzünüze. Bütün bu kavramların, deyimlerin de dilimizde artık tek bir karşılığı var: “Emrin olur ağam!..”
Kısacası, birbirlerine habire “Emrin olur ağam” deyip duran bu ANAP zengini kıroların, hanzoların, zontaların her yeri köşe bucak tıklım tıklım doldurduğu bu ortamda, biz de entel takılmayıp da başka ne yapabilirdik Allah aşkına? Çaresiz, entel takıldık… Artık “CEZ” dinliyorum bol bol. Mutlaka “Mek Danılt” yiyorum öğleleri… Ola ki yanımda biri de “Caz” demeye… Veya “Mak Donalt” yemeye filan kalkışmaya… Vallahi ağzının payını veriyorum hemen, ne çağdışılığını bırakıyorum, ne ortodoks solculuğunu… Hele duymuyor muyum, hâlâ sömürü, diyakektik, işçi sınıfı filan diyenleri… Kan beynime sıçrıyor.
Dedim ya… Artık biz de entel takıldık… Başka ne yapabilirdik ki zaten?”
Demirtaş Ceyhun, Entelektüel’den Entel’e: Denemeler 1995 [1989], Sis Çanı Yayıncılık, 3. baskı, s.37-9.