Pearson, Zerdüşt ve Eylem Üzerine

“Öndeyişte Zerdüşt’ün insanlığa, Tanrı’nın ölümü olayının ve ni­hilizmin hükümranlığının ötesine nasıl geçilebileceğini göstermek amacıyla yaşamın yasası olarak kendini alt etmeyi öğretmeye çalıştığını görürüz. Öncelikle, insanın bir erek değil yalnızca bir köprü olduğunu öğrenmemiz gerekir; hayvanla Übermensch arasına bağlanmış bir iptir insan; dipsiz bir uçurumun üzerinde bir köprü, tehlikeli bir yolculuk. Kendini-alt etmeye yönelik bu ar­zunun karşıtı ise, “son insan”ın yaşama yönelik tavrını belirleyen kendini-koruma arzusudur. Son insan, mutluluğu keşfetmiş olan ve kendini korumaktan hoşnut bir insanlığı ifade eder; bundan böyle riske atılmaya veya denemelere girmeye inanmaz, artık gerçekten hiçbir şeye inanmaz. Tutku veya bağlanımdan yoksundur. Bu tip bir insanlığın tutumu da, her bakış açısı eşit değerde kabul edildiğinden, artık hiçbir beğeni ayrımı veya yargısının bulunmadığı boş bir göreliliğin tutumu olacaktır olsa olsa; ne iyi ve kötü, ne zengin ve yoksul, ne hükmeden ve itaat eden, ne yöneten ve yönetilen olacaktır: “Herkes aynı şeyi ister, herkes aynıdır: Her kim ki aksini düşünür, kendi isteğiyle tımarhaneye gider”. Öndeyiş, Zerdüşt’ün müritler değil, “dost-yaratıcılar ve şölen arkadaşları” olarak adlandırdığı yoldaşlar aradığım ilan etmesiyle sona erer. O, sürünün çobanı olmayacaktır, örnekleme yoluyla öğretecektir yalnızca, “Gökkuşağını göstereceğim onlara ve Übermensch’e çıkan merdiveni”.

Nietzsche, üstinsan nosyonuyla, soylu bir insan eylemliliği nos­yonunu yeniden kurmaya çalışır. Son insan yalnızca maddi teselli peşindeyken, üstinsan yaşamını büyük eylemler uğruna harcamaya hazırdır. “Üstün” olmak, isteyerek iyinin ve kötünün ötesinde dur­mak anlamına gelir. Sürünün anladığı anlamda ahlâkın “ötesinde” olmak demektir. Yaratıcı eylem, yeni kurallar ve yeni normlar kur­duğu için kaçınılmaz olarak ahlâk yargısının ötesine geçen eylemdir (“deha”dan anladığımız şey de budur). Yaratıcı olmak, ki­şinin erkelerini anında harcaması ve eylemlerinin sonuçlarını sezinlediğinde, yapacağı şeyden caymaması demektir.”

Keith Ansell-Pearson, Kusursuz Nihilist: Politik bir Düşünür Olarak Nietzsche’ye Giriş, çev. Cem Soydemir, Ayrıntı Yayınları, 1998 [1994], s. 138.

 

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *